Vrijheid en verraad
‘Suffering is easier than allowing to heal’
Bert Hellinger
Vrijheid, we hebben het er zo makkelijk over, alsof het het hoogste goed is. Maar als dat zo zou zijn, waarom voelen mensen zich niet veel méér vrij? Daar moeten goede redenen voor zijn!
En verraad, waarom is dat zo’n belaste term? En fluisteren we het woord liever dan dat we het hardop uit te spreken? Heeft dat nog met de tweede Wereldoorlog te maken waar verraad aan veel mensen het leven of op z’n minst hun vrijheid heeft gekost?
Vrijheid is ook een thema voor mij, Jan Jacob, mijn hele leven al. Één van de redenen dat ik voelde het Hellingerinstituut, dat ik twintig jaar geleden heb opgericht, te moeten verlaten, is dat ik m’n vrijheid terug wou. Mooier of lelijker dan dat kan ik het niet maken. En zeggen: ‘Ik ga…’, voelde als verraad.
Wat ik weet over verraad is dat het een uitdrukking is van krachtige levensenergie vanuit de evolutionaire kracht. Dat is die kracht die je vertelt wat leven van en met jou wil. Een energie die zo sterk is dat die je uit bestaande systemen kan trekken. Systemen waar je ingebonden bent. Systemen die je gemaakt hebben tot wie je nu bent. Systemen waar je van houdt of die je haat. Deze vorm van verraad trekt jou uit een systeem, omdat leven méér van je wilt. Jíj gaat. Met deze beweging neemt vrijheid toe.
Dan is er ook een andere vorm van verraad. Dat is het verraad waarbij je een ander of het systeem van een ander wilt vernietigen. Jij blijft, en het is je bedoeling dat de ander of het andere systeem gaat. Het effect van deze vorm van verraad is dat het vrijheid wegneemt en vernietigt.
Het is jammer, verwarrend, maar vast niet toevallig dat beide vormen van verraad met hetzelfde woord worden aangeduid.
Wat ik weet over vrijheid, is dat het verplichtend is. Wanneer je vrij bent, moet je wat met je leven. Om te beginnen verantwoordelijkheid nemen voor je leven. En dat is oprecht niet altijd aangenaam. Opeens moet je beslissingen nemen waar geen spoorboekjes of algoritmen voor bestaan. Elke beslissing is een klein examen des levens, zonder te weten of je zult slagen of falen. Vrijheid betekent het risico te falen onder ogen zien. In vrijheid ben je ‘on your own’. Je bent je eigen morele kompas. In die zin maakt vrijheid eenzaam.
Wat vergt vrijheid? Het je weer eigen maken van een aantal vaardigheden en vermogens die misschien lang geleden zijn uitbesteed.
- Het vermogen om te beslissen.
- Het vermogen om verantwoordelijkheid te nemen.
- Het eigen morele en het ethische kompas hanteren.
- Het vermogen om onvoorwaardelijk lief te hebben.
- Het vermogen te vertrouwen.
- Het vermogen om alles wat je ervaart te kunnen zien als jóuw ervaringen.
- Het vermogen om elke gemoedstoestand waarin je je bevindt, te erkennen als het gevolg van al dan niet bewuste beslissingen in of over je leven.
- Het vermogen om anders te zijn, en noem maar op. Wélke precies van toepassing zijn is iets om voor jezelf te onderzoeken.
Pffffff…..ingebonden zijn, ook al voelt dat als onvrij, is vaak makkelijker dan vrij zijn. Bijkomend voordeel is dat je dan ook niet hoeft te verraden en je onschuldig kunt blijven voelen.
Wat is moed?
Moed is de vrijheid nemen te doen wat gedaan moet worden.
Wat is er nodig dat een team of gezin of organisatie vrij wordt?
Dat er één iemand binnen het systeem vrij genoeg is om de beweging naar vrijheid in gang te zetten.
Kobarid, Slovenië
8 augustus 2020
Jan Jacob Stam